Fundu Minarai Timor Leste Sei Hotu Durante Tinan 10,Wainhira Governu Foti Liu 3%
SEGMENTASAUN SEI HAMENUS RISKU BA FUNDU MINARAI
Palásiu Prezidensiál Nicolau Lobato, Díli, 6 agostu 2021
Prezidente Repúblika Francisco Guterres Lú Olo rona esplikasaun husi Ministru Finansas Rui Gomes kona-ba segmentasaun Fundu Minarai atu hamenus risku.
Iha audiénsia ho Prezidente Repúblika, Ministru Rui Gomes esplika kona-ba polítika investimentu Fundu Minarai. Atu hamenus risku, Fundu Minarai fahe ba parte rua:
“Ida mak karteira likidez atu garante katak durante prosimus tinan tolu ita iha osan atu finansia Orsamentu Jerál Estadu. Karteira ida segundu mak ita bolu karteira de kresimentu, osan sira ne’ebé ita la foti husi likedez ita investe filafali iha asoens no mós iha titulus ne’e para aban bainrua retornu filafali finansia asset likidu ne’e,” Rui Gomes esplika.
Ministériu Finansas halo segmentasaun ba Fundu Minarai tanba desde 2009 to’o ohinloron levantamentu ba finansia Orsamentu Jerál Estadu liu Rendimentu Sustentavel Estimadu. Rendimentu Sustentavel Estimadu nu’udar sasukat ida ba utilizasaun Fundu Minarai tuir retornu ne’e hetan husi investimentu atu nune’e rekursu la renovavel ne’e sei sustentavel ba jerasaun ohinloron nian no abanbainrua. Rui Gomes esplika:
“Ida ne’e tau risku boot tebetebes bai ta-nia Fundu. Enkuantu lei dehan ita foti 3 %, maibé ita foti 5 %. Ho ritmu foti osan hanesan ne’e maka ita-nia Fundu durante 10 ka 11 anos sei hotu. Segundu, ita reseitas petroliferas mós komesa monu tanba presu minarai no volume produsaun. Maske foin lalais ita rona Bayu Undang bele prolonga tan tinan rua tinan tolu, maibé osan ne’ebé ita hetan por volta $ 200-300 miloins de’it, laiha tan ona. Enkuantu ita seidauk dezenvolve kampu Greater Sunrise maka ita-nia osan mak ida ne’e de’it. Terseiru, retornu investimentu ne’ebé ita haree ne’e nia retornu ki’ik fali buat ne’ebé ita espera tanba volatilidade ka osilasaun iha merkadu finanseiru ne’ebé ita la konsege kontrola. Osan ne’e iha li’ur, ema seluk mak uza ita-nia osan atu investe iha buat oioin.”
Volatilidade presu minarai no investimentu iha merkadu finanseiru retornu la to’o 3 %. Rui Gomes hatutan katak maske investimentu iha asoens to’o 100 % retornu sei la to’o 3 %. Tanba ne’e tenke hamenus risku ba Fundu. Atu hamenus risku ne’e mak Ministériu Finansas halo segmentasaun ba Fundu.
